Βιομηχανική περιοχή στα Γρεβενά: ιστορία και προοπτικές

Η ιδέα της βιομηχανικής περιοχής στα Γρεβενά είχε γίνει δεκτή με μεγάλο ενθουσιασμό κάπου στα τέλη της δεκαετίας του 2000. Ένα σημαντικό όργανο σχεδιασμού και προσέγγισης μονάδων του δευτερογενούς τομέα είχε αναγγελθεί και, χωρίς περισσότερη σκέψη, πολλοί πίστεψαν ότι ξαφνικά σε μία γωνία των Γρεβενών θα φυτρώσουν βιομηχανίες που θα φέρουν ανάπτυξη και θέσεις απασχόλησης.

Από την αναγγελία μέχρι σήμερα συστάθηκε νομικό πρόσωπο (από την τότε Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση) και έγινε επιλογή του χώρου, που άλλαξε δυο-τρεις φορές. Επίσης, έγιναν ή πήγαν να γίνουν αναθέσεις για τις μελέτες που απαιτούνται για την πολεοδόμηση και τα δίκτυα υποδομής της βιομηχανικής περιοχής. Πέρασαν όμως πολλά χρόνια και δεν υπήρξε καμία ουσιαστική πρόοδος. Τελικά, αυτό το εργαλείο δεν αξιοποιήθηκε για την περιοχή μας.

Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα, όμως, η συζήτηση για τη βιομηχανική περιοχή γινόταν χωρίς τη συμμετοχή των ενδιαφερομένων: δεν διερευνήθηκε ποτέ ποιες επιχειρήσεις θα ήθελαν να εγκατασταθούν. Θα σχεδιάζονταν εγκαταστάσεις και υποδομές, πρόνοιες για την προστασία του περιβάλλοντος που θα οδηγούσαν σε περιβαλλοντική αδειοδότηση, χωρίς να είναι γνωστό τι είδους επιχειρήσεις επρόκειτο να εγκατασταθούν στη βιομηχανική περιοχή. Επίσης, δεν ήταν σαφές εάν η βιομηχανική περιοχή θα είχε κάποιον εξειδικευμένο χαρακτήρα.

Ευκαιρία είναι να μπουν τα πράγματα σε μια σειρά: για να γίνει μια βιομηχανική περιοχή πρέπει να έχουμε μια πρώτη ιδέα της έκτασης, στην οποία θα γίνει, και του χαρακτήρα που επιθυμούμε να αποκτήσει. Ο χαρακτήρας αυτός μπορεί να συνδέεται και με εκπαιδευτικά ιδρύματα της περιοχής, τα οποία μπορούν να συνδέσουν την εκπαίδευση που παρέχουν με την παραγωγή στη βιομηχανική περιοχή. Αφού γίνει ένας πρώτος, υποτυπώδης σχεδιασμός, γίνεται διερεύνηση άτυπη, σε πρώτη φάση, για να βρεθεί εάν και ποιες βιομηχανίες θα ενδιαφέρονταν να εγκατασταθούν στη βιομηχανική περιοχή - και, εάν όχι, γιατί: θεωρούν ότι η περιοχή δεν παρέχει σ' αυτές ανταγωνιστικό πλεονέκτημα, ότι η συγκεκριμένη έκταση δεν ταιριάζει; Από την αρχική αυτή διερεύνηση σίγουρα θα εμπλουτισθεί ο σχεδιασμός.

Οι επιχειρήσεις θέλουν βιομηχανικά πάρκα για πολλούς λόγους. Ο συντελεστής δόμησης με τον καινούργιο νόμο μπορεί να είναι μέχρι 2 για τις βιομηχανικές χρήσεις, όταν για την εκτός σχεδίου δόμηση είναι 0,6. Δίκτυα και υποδομές είναι έτοιμα (εδώ έχει σημασία να πρόκειται για δίκτυα και υποδομές συμβατά με τις επιχειρήσεις που θα εγκατασταθούν, άρα χρειάζεται να γίνει η σχετική προκαταρκτική έρευνα). Λύματα και ρύποι αντιμετωπίζονται με οργανωμένο τρόπο, η περιβαλλοντική αδειοδότηση του βιομηχανικού πάρκου καλύπτει μεγάλο μέρος αυτής που θα λάβει η μεμονωμένη επιχείρηση κι έτσι το κόστος περιβαλλοντικής συμμόρφωσης είναι σημαντικά μικρότερο. Η λειτουργία συναφών επιχειρήσεων, η σύνδεση με την πανεπιστημιακή εκπαίδευση, επιτρέπουν σε ένα βιομηχανικό πάρκο να γίνει πυρήνας καινοτομίας που ωφελεί όλες τις επιχειρήσεις που βρίσκονται εντός αυτού.

Έχει σημασία να επισημανθεί ότι η ανάπτυξη ενός Επιχειρηματικού Πάρκου (έτσι ονομάζονται πλέον οι βιομηχανικές περιοχές) ανατίθεται σε ειδικό σχήμα, που ονομάζεται Εταιρεία Ανάπτυξης και Διαχείρισης Επιχειρηματικού Πάρκου (Ε.Α.Δ.Ε.Π.). Στο σχήμα αυτό μπορούν να μετέχουν δημόσιοι φορείς (ιδίως η αυτοδιοίκηση) και ιδιωτικοί φορείς. Εάν η διερεύνηση που έχει προηγηθεί καταδείξει ότι υπάρχουν επιχειρήσεις με πολύ σοβαρό ενδιαφέρον για την εγκατάστασή τους στο επιχειρηματικό πάρκο, μπορούν να προσκληθούν και να συμμετάσχουν στο μετοχικό κεφάλαιο της αντίστοιχης Ε.Α.Δ.Ε.Π. - με τον τρόπο αυτό και ενισχύουν κεφαλαιακά την εταιρεία, άρα και τη διαδικασία ίδρυσης της βιομηχανικής περιοχής, προσδίδουν συγκεκριμένο χαρακτήρα στη βιομηχανική περιοχή, με αποτέλεσμα οι υποδομές της να προσαρμοσθούν αναλόγως. Ξέρουμε, δηλαδή, για τι είδους βιομηχανική περιοχή (ή άλλης μορφής επιχειρηματικό πάρκο) μιλάμε. Ακόμη πιο σημαντικό: προσελκύουν και άλλες επιχειρήσεις, επειδή το εγχείρημα αποκτά πλέον μεγαλύτερη σοβαρότητα και κύρος, αφού βρίσκονται επιχειρήσεις που δεσμεύουν τα κεφάλαιά τους.

Σε τι θα μπορούσε να «εξειδικεύεται» η βιομηχανική περιοχή στα Γρεβενά; Υπάρχουν αρκετές εναλλακτικές - πιο προφανείς είναι οι δραστηριότητες που σχετίζονται με την τυποποίηση της πρωτογενούς παραγωγής της περιοχής ή τις εξορυκτικές δραστηριότητες και την παραγωγή ενέργειας. Ακόμη και ο πρώτος σχεδιασμός που αναφέρθηκε παραπάνω πρέπει να γίνει μετά από μια πρώτη διερεύνηση των αναγκών των επιχειρήσεων σε σχέση με τα πλεονεκτήματα της περιοχής. Ίσως όμως μπορεί να γίνει στόχευση και σε κάτι διαφορετικό, όπως στην υψηλή τεχνολογία.

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί και ένα άλλο πλεονέκτημα που μπορεί να έχει μια βιομηχανική περιοχή στα Γρεβενά με εξειδικευμένο χαρακτήρα: τη χρονική προτεραιότητα. Εάν δημιουργηθεί, πρώτο στη Δυτική Μακεδονία, ένα επιχειρηματικό πάρκο στα Γρεβενά με εξειδικευμένο αντικείμενο (σε αντιδιαστολή με τη γενικού χαρακτήρα βιομηχανική περιοχή της Κοζάνης, επί παραδείγματι), θα έχει τουλάχιστον στην αρχή μονοπωλιακό χαρακτήρα. Επομένως, θα προσελκύσει επιχειρήσεις που αλλιώς θα πήγαιναν σε άλλο χώρο, με περισσότερο πληθυσμό, σε περίπτωση που λειτουργούσαν ταυτοχρόνως και άλλες βιομηχανικές περιοχές. Αντιστρόφως: εάν προλάβει η Καστοριά ή η Φλώρινα ή η Κοζάνη να κάνουν μια εξειδικευμένη βιομηχανική περιοχή, θα είναι πολύ δύσκολο στη συνέχεια για την περιοχή μας να αναπτύξει την αντίστοιχη.

Εν κατακλείδι - το βιομηχανικό πάρκο είναι ένα εργαλείο που μπορεί να φέρει επανάσταση στην παραγωγή της περιοχής. Για τον σχεδιασμό του απαιτείται να διερευνηθούν τα ειδικά χαρακτηριστικά της οικονομίας της περιοχής σε συνδυασμό με την πρόθεση των επιχειρήσεων - χωρίς επιχειρήσεις πρόθυμες να εγκατασταθούν, το επιχειρηματικό πάρκο δεν έχει νόημα. Οι επιχειρήσεις μπορούν (και ίσως πρέπει) να προσκληθούν να συμπράξουν στο σχήμα που θα συστήσει και θα λειτουργήσει το βιομηχανικό πάρκο. Θα έχει ιδιαίτερη αξία η εξειδίκευση του αντικειμένου του βιομηχανικού πάρκου. Και πρέπει να το κάνουμε πρώτοι!

Πανεπιστήμιο στα Γρεβενά! (μέρος 2ον)

Στο προηγούμενο σημείωμα αναφέρθηκα στα Τμήματα του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας, τα οποία θα έδιναν σημαντική υπεραξία στα Γρεβενά. Αν όμως είχαμε την επιλογή να προσθέσουμε και δύο τμήματα που δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, ποια θα μπορούσαν να ωθήσουν μπροστά την περιοχή μας και με ποιον τρόπο;

Μία πρώτη απάντηση είναι προφανής: ένα τμήμα Γεωπονίας και (κυρίως) Δασοπονίας. Η ποιοτική αναβάθμιση του πρωτογενούς μας τομέα περνά μέσα από την ανάπτυξη των γνώσεων που σχετίζονται με την εκμετάλλευση της γης. Νέες, πρωτοπόρες καλλιέργειες, καλύτερος συσχετισμός μεταξύ του εδάφους και της δυνητικής παραγωγής, μεγιστοποίηση της παραγωγής με τρόπους που σέβονται τη φύση και πάντα καταλήγουν σε καλύτερα αγροτικά προϊόντα, εκμετάλλευση των ιδιαιτεροτήτων του νομού (λ.χ. του υψομέτρου, που επιτρέπει εποχικές καλλιέργειες και παραγωγή σε διαφορετικά σημεία μέσα στη χρονιά, σε σχέση με αντίστοιχες παραγωγές στην υπόλοιπη Ελλάδα). Μία δυναμική γενιά γεωπόνων μπορεί να βοηθήσει τους Γρεβενιώτες παραγωγούς να βρουν και να αξιοποιήσουν όλα τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα που έχουν.

Ο δασικός πλούτος των Γρεβενών επίσης παραμένει τραγικά ανεκμετάλλευτος. Από τη δυνατότητα για (λελογισμένη) υλοτομία μέχρι την αξιοποίησή του για καλλιέργειες, οι οποίες είναι συμβατές με το δασικό χαρακτήρα και μπορούν να βελτιώσουν την οικολογική τους σταθερότητα - οι σύγχρονες προκλήσεις της δασοπονίας, που καταγράφονται σ' αυτό το πολύ ενδιαφέρον άρθρο του Καθηγητή του Α.Π.Θ. Θεοχάρη Ζάγκα είναι, ειδικά στο αναπτυξιακό τους σκέλος, απολύτως επίκαιρες και για τον νομό μας. Οι φοιτητές δασοπονίας δεν θα βρουν καλύτερο μέρος από τα δάση του νομού μας, για να βιώσουν τα όσα διδάσκονται θεωρητικά, αλλά και να συμβάλουν οι ίδιοι (ως φοιτητές σήμερα και ως εξειδικευμένοι επαγγελματίες αύριο) με καινοτόμες προτάσεις και λύσεις.

Δεύτερο τμήμα που θα είχε νόημα να λειτουργήσει στα Γρεβενά θα ήταν ένα τμήμα Φυσικής Αγωγής. Όχι μόνο επειδή από τα μέρη μας κατάγεται ένας σημαντικός Ολυμπιονίκης, αλλά επειδή το πάθος των Γρεβενιωτών για τον αθλητισμό είναι μοναδικό. Χθες, στον αγώνα μπάσκετ του Πρωτέα Γρεβενών με τον Φίλιππο Βέροιας, το κλειστό γυμναστήριο ήταν γεμάτο με κόσμο που υποστήριζε την ομάδα της πόλης μας. Υποδειγματική κερκίδα, υποστήριξη χωρίς κανένα υβριστικό σύνθημα, με κόσμιο και πολιτισμένο τρόπο, αλλά και με την ένταση που δικαιολογούσε ένας αγώνας. Φίλαθλοι, όχι οπαδοί, κάτι που πολύ σπάνια θα δει κανείς σε οποιαδήποτε άλλη περιοχή της χώρας, όπου ο κανόνας είναι ο φανατισμός και η έλλειψη σεβασμού στους αντιπάλους, αλλά και στα παιδιά που είναι στις κερκίδες. Ακολούθησε ο αγώνας γυναικείου βόλεϊ του Γ.Σ. Γρεβενών με την Κοζάνη. Το επίπεδο του αγώνα ήταν υψηλό, δείχνοντας το μεράκι των μελών της ομάδας και του προπονητή. Ο αθλητισμός είναι μια σημαντική διέξοδος για τη νεολαία (μέσω του αθλητισμού η μητέρα μου, Μαριάνθη Μπέλλου, βγήκε, ουσιαστικά, για πρώτη φορά από τα Γρεβενά, για να αγωνισθεί σε περιφερειακούς αγώνες στα Ιωάννινα, όπου αναδείχθηκε πρωταθλήτρια στο άλμα εις μήκος, και στη συνέχεια στην Αθήνα, στους πανελλήνιους αγώνες), ενισχύει την υγεία, την ευγενή άμιλλα, και, όπως δείχνει κάθε εβδομάδα η συμπεριφορά των φιλάθλων στα γήπεδα της πόλης μας, τον αλληλοσεβασμό.

Αλλά η εκπαίδευση δεν είναι μόνο πανεπιστημιακή - είναι και τεχνική. Μια μορφή τεχνικής εκπαίδευσης που είναι παραγνωρισμένη, επειδή λίγοι μπορούν να εκτιμήσουν τα πραγματικά της πλεονεκτήματα, είναι αυτή που παρέχεται από τις Επαγγελματικές Σχολές (ΕΠΑ.Σ.) της Δημόσιας Υπηρεσίας Απασχόλησης (Δ.ΥΠ.Α., τέως Ο.Α.Ε.Δ.). Η εκπαίδευση αυτή πάντοτε συνδυάζεται με πρακτική άσκηση στις επιχειρήσεις της περιοχής. Η λειτουργία μιας τέτοιας σχολής στα Γρεβενά, με το κατάλληλο αντικείμενο, θα μπορούσε να έχει πολλαπλό όφελος, επειδή θα εκπαίδευε παιδιά που θα μπορούσαν να μείνουν εδώ και θα ενίσχυε τις επιχειρήσεις σε τεχνογνωσία. Μια σχολή τυροκομίας/ γαλακτοκομίας θα ταίριαζε απολύτως με το παραγωγικό μοντέλο της περιοχής και θα ενίσχυε από πολλές απόψεις την κτηνοτροφία. Θα οδηγούσε σε προϊόντα ποιοτικά, ανταγωνιστικά, και σε κτηνοτροφικές επιχειρήσεις που θα πόνταραν σ' αυτή την εξειδίκευση και θα προσελάμβαναν και θα διατηρούσαν στα Γρεβενά αυτό το εξειδικευμένο προσωπικό. Με τη σειρά του, το προσωπικό αυτό θα γινόταν μαγνήτης για περισσότερες επενδύσεις, άρα περισσότερες θέσεις εργασίας και μεγαλύτερη και καλύτερη παραγωγή - περισσότερο πλούτο στην περιοχή και όλα τα συναφή.

Είναι πολύ σημαντικό να ξέρουμε κάθε φορά τι διεκδικούμε και τι ευχόμαστε. Η παρουσία των κατάλληλων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων στα Γρεβενά, με αντικείμενο προσαρμοσμένο στις ιδιαιτερότητες, τις ανάγκες και τα φυσικά πλεονεκτήματα της οικονομίας μας, είναι καταλύτης για την ανάπτυξη, τη δημιουργία θέσεων εργασίας, τον πλούτο και την προκοπή του τόπου.

Πανεπιστήμιο στα Γρεβενά!

Η συζήτηση γύρω από το Στρατόπεδο και τη λειτουργία του ως Σημείου Υποδοχής Οπλιτών ήταν ενδεικτική των αδυναμιών της οικονομίας των Γρεβενών: η στέρηση της τοπικής οικονομίας από τους πόρους που σχετίζονται με την παραμονή του στρατοπέδου είναι τόσο σημαντική, που δικαιολογεί την κινητοποίηση όλων των τοπικών δυνάμεων για την αποτροπή της κατάργησης του Σημείου Υποδοχής Οπλιτών. Έτσι όμως παραδεχόμαστε ότι η οικονομία μας δεν έχει μεγαλύτερη προοπτική: εξαρτάται από κάτι εντελώς συγκυριακό και έξω από τις δυνάμεις μας.

Άριστα κάνουμε, προφανώς, και διεκδικούμε την παραμονή του στρατοπέδου. Αλλά χρειάζεται η στροφή σε διεκδικήσεις με περισσότερο αναπτυξιακό χαρακτήρα - και ένα ενδεικτικό παράδειγμα είναι το Πανεπιστήμιο. Ο αναπτυξιακός χαρακτήρας του Πανεπιστημίου δεν περιορίζεται στα σπίτια που θα νοικιάσουν οι φοιτητές ή στους καφέδες που θα πιουν: άλλωστε, έχουμε ήδη την παρουσία των Τμημάτων Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων και Στατιστικής και Ασφαλιστικής Επιστήμης του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας στα Γρεβενά. Το Πανεπιστήμιο έχει αναπτυξιακό χαρακτήρα, όταν συνδέεται με τις τοπικές ανάγκες και, κυρίως, με τις τοπικές αναπτυξιακές προοπτικές. Δύο χαρακτηριστικές είναι οι εξορυκτικές δραστηριότητες (λ.χ. εξόρυξη χρωμίτη και ατταπουλγίτη) και η προγραμματισμένη (και μηδέποτε υλοποιηθείσα) ανάπτυξη βιομηχανικής ζώνης ή η δημιουργία κέντρων logistics, ιδίως με την ολοκλήρωση της Ε-65, στη ζεύξη της με την Εγνατία. Η παρουσία σχετικών πανεπιστημιακών τμημάτων θα δρούσε ως καταλύτης για την ανάπτυξη των δραστηριοτήτων αυτών.

Το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας διαθέτει Τμήμα Μηχανικών Ορυκτών Πόρων και Τμήμα Μηχανικών Σχεδίασης Προϊόντων και Συστημάτων. Και τα δύο θα ταίριαζαν θαυμάσια στα Γρεβενά. Η πιιθανότητα της σύμπραξής τους με επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στις εξορύξεις ή στις δραστηριότητες της βιομηχανικής περιοχής θα οδηγήσει τις επιχειρήσεις αυτές να προτιμήσουν τα Γρεβενά για την εγκατάστασή τους. Επίσης, θα δημιουργήσει θέσεις εργασίας υψηλής ειδίκευσης (και αμοιβών) που σχετίζονται και θα τροφοδοτούνται από τα πανεπιστημιακά τμήματα - έτσι, τα ίδια τα τμήματα θα καταστούν πολύ ελκυστικά για τους φοιτητές. Θα είναι τα πρώτα τμήματα στο μηχανογραφικό δελτίο και θα εισάγονται οι καλύτεροι υποψήφιοι, επειδή θα προσβλέπουν σε άμεση επαγγελματική αποκατάσταση με υψηλό μισθό στον ιδιωτικό τομέα. Δεν χρειάζεται να αναφερθεί ότι τα καλύτερα μυαλά της περιοχής μας θα έχουν ένα σοβαρό λόγο να μη φύγουν και να επιστρέψουν στην περιοχή.

Η «διεκδίκηση» των Τμημάτων αυτών δεν θα γίνει με όρους «αγωνιστικούς» ή πολιτικάντικους. Στο πλαίσιο σχεδιασμού, με κύριο στοιχείο τη σύμπραξη με την αγορά, θα είναι σαφές στη διοίκηση του Πανεπιστημίου Δυτικής Μακεδονίας ότι η αναβάθμισή του περνά μόνο μέσα από την αξιοποίηση των τοπικών δυνατοτήτων των Γρεβενών. Εάν βρεθούν οι επιχειρήσεις που θα εκδηλώσουν ενδιαφέρον για τη σύμπραξη με το Πανεπιστήμιο, εν όψει πιθανής λειτουργίας Τμημάτων του στα Γρεβενά, το επιχείρημα προς τις πρυτανικές αρχές αλλά και προς το Υπουργείο Παιδείας θα είναι ακλόνητο. Εάν αυτό συνδυασθεί και με επιτάχυνση της διαδικασίας για τη δημιουργία βιομηχανικού πάρκου, όλη η διαδικασία συνδυαστικά μπορεί να τρέξει πιο γρήγορα, ενώ ακόμη ταχύτερη θα είναι η συνεννόηση με μεταλλευτικές και εξορυκτικές επιχειρήσεις. Ειδικά ως προς τον σχεδιασμό προϊόντων και συστημάτων, η τυποποίηση των καταπληκτικών αγροτικών προϊόντων που παράγονται στην περιοχή θα αυξήσει σημαντικά τις δυνατότητες για την προώθησή τους εντός και εκτός συνόρων, δηλαδή θα λειτουργήσει ως πολλαπλασιαστής και για την πρωτογενή παραγωγή.

Δεν χρειάζεται να αναφέρω ότι η ανάπτυξη της πρωτογενούς και δευτερογενούς παραγωγής που θα φέρει μια τέτοια εξέλιξη θα συμπαρασύρει και άλλα επαγγέλματα: από δικηγόρους και λογιστές μέχρι μαγαζάτορες. Μάλιστα, η αναβάθμιση θα είναι και ποιοτική: οι δικηγόροι και οι λογιστές θα ασχολούνται πια με μεγάλες επιχειρήσεις που θα έχουν πολύ πιο περίπλοκα ζητήματα να αντιμετωπίσουν και θα πληρώνουν καλύτερα γι' αυτό. Οι άλλοι επαγγελματίες θα αντιμετωπίζουν ανθρώπους με μεγαλύτερο εισόδημα. Οι ευμενείς συνέπειες στην πολιτιστική δραστηριότητα είναι, νομίζω, αυτονόητες.

Καλό, λοιπόν, το Στρατόπεδο. Αλλά αν θέλουμε ένα καταλύτη για να σπρώξουμε ουσιαστικά την τοπική οικονομία, για να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας, με υψηλές αμοιβές, και να φέρουμε τα καλύτερα μυαλά μας πίσω, πρέπει να στραφούμε προς το Πανεπιστήμιο, τα Τμήματά του που έχουν συνέργειες με την τοπική οικονομία, και να βρούμε το σχέδιο, βάσει του οποίου θα καταφέρουμε να το φέρουμε στην περιοχή μας.

Η πόλη που μπορεί να μας ξανακερδίσει

Την Πρωτοχρονιά η ιστοσελίδα grevenamedia.gr δημοσίευσε την παρακάτω επιστολή αναγνώστριας (παρατίθεται με αυτούσια τη σύνταξη και ορθογραφία):

 Από συμπολίτισσα μας λάβαμε το παρακάτω κείμενο:

Όποιος ζει στα Γρεβενά τα τελευταία χρόνια βλέπει πολύ καθαρά ότι κάτι δεν πάει καλά… 

Ζω στα Γρεβενά πολλά χρόνια και νοιάζομαι για αυτόν τον τόπο.

Εχει καταντήσει μια πόλη δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων πλέον. Μια πόλη η οποία σβήνει…μην πω έχει ήδη σβήσει…

Δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας…

Δεν υπάρχουν πια νέοι ( οι ηλικίες των 20 και 30 δεν επιστρέφουν στον τόπο τους μετά τις σπουδές, και γιατί να επιστρέψουν άλλωστε;;;)

Δεν υπάρχουν χώροι κατάλληλοι για παιδιά.

Δεν υπάρχει δυνατότητα ανάδειξης ταλέντων.

Δεν υπάρχουν events.

Δεν υπάρχει διασκέδαση.

Δεν υπάρχουν υποδομές.

Είμαστε ο μόνος Νομός της Ελλάδος όπου έχουμε υγρό στοιχείο και δεν το έχουμε αξιοποιήσει ( πχ θα μπορούσε να γίνει πεζόδρομος με καφετέριες, τσιπουραδικα και ταβερνάκια) αντί αυτού έχουμε ένα πεζόδρομο με 5 καφετέριες μέσα σε ένα σκοτεινό στενό.

Η πόλη θα μπορούσε να γίνει eco friendly, με ποδηλατοδρόμους και να καταργηθούν όσο περισσότερο γίνετε τα αυτοκίνητα.

Και πολλά ακόμη…

Όλα αυτά βέβαια δεν γίνονται από την μια μέρα στην άλλη…αλλά μπορούν σιγά σιγά να ξεκινήσει η τοπική κυβέρνηση με ένα την φορά…από το πιο “ασήμαντο” και εύκολο όπως να επισκευαστούν οι παιδικές χαρές και μετά με το επόμενο λιγο πιο σημαντικό …

Θα μου πείτε…χωρίς χρήματα και κονδύλια πως θα γίνουν όλα αυτά;;;

Για αυτό, η αλήθεια είναι δεν έχω απάντηση διότι δεν ξέρω πως λειτουργεί όλο αυτό το σύστημα, αλλά θέλω να πιστεύω ότι όπου υπάρχει θέληση κάτι μπορεί να γίνει…κάπως μπορεί να το τρέξουν οι υπεύθυνοι….

Σίγουρα έχουν γίνει πολλά έργα σε αυτά τα χρόνια που πέρασαν ( όπως το μουσείο την Μηλιάς, οι αγωγοί για φυσικό αέριο και άλλα…). Μην είμαστε και αχάριστοι…αλλά έχουμε μέλλον μπροστά μας ακόμη εάν θέλουμε να πούμε πως η πόλη μας βρίσκεται σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο.

Θέλω να παραμείνει αγνός ο τόπος μας για τα παιδιά της επόμενης γενιάς αλλά θέλω να υπάρχει και μέλλον για αυτα και βέβαια να αναδειχτούν και οι ομορφιές μας.

Οπότε το 2023 ας μας βρει ενωμένους, ας μας βρει να προσφέρουμε ΝΑΙ και εθελοντικά ( τι πιο όμορφο από τον εθελοντισμό για κάτι που αγαπάς),να συνεισφέρουμε όπου μπορούμε ο καθένας με τις γνώσεις του, ας μας βρει να απαιτούμε και να μην μένουμε απαθείς με σταυρωμένα χέρια!

Να γκρινιάζουμε λιγότερο και να προσπαθούμε περισσότερα με πράξεις!

Αν δεν νοιαστουμε εμείς, οι κάτοικοι των Γρεβενών, γνωρίζουμε πολύ καλά ότι δεν θα νοιαστει κάνεις…ειδικά η τοπική διοίκηση….το νιώθουμε στο πετσί μας εδώ και πολλά…πάρα πολλά χρόνια….

ΞΥΠΝΗΣΕΤΕ και ΚΑΝΤΕ ΘΌΡΥΒΟ !!!

Η επιστολή αυτή μου κίνησε το ενδιαφέρον, επειδή έδωσε μια εικόνα για τα Γρεβενά που είναι αρκετά κοντά στην πραγματικότητα, καθώς και μια πρόταση για αντίδραση στην πραγματικότητα αυτή. Για τον λόγο αυτό και απάντησα στην επιστολή αυτή (και η ιστοσελίδα είχε την καλοσύνη να δημοσιεύσει την απάντησή μου) ως εξής:

Η πόλη που μπορεί να μας ξανακερδίσει

Αξιότιμε κε. Εκδότα, καλησπέρα σας και Καλή Χρονιά!

Βρήκα πολύ ενδιαφέρουσα την επιστολή ανώνυμης αναγνώστριάς σας που δημοσιεύσατε την Πρωτοχρονιά, με τίτλο «Η πόλη που μας διώχνει». Ενδιαφέρουσα, επειδή παρουσιάζει με κάποιες υπαρκτές πτυχές της ζωής στα Γρεβενά που δικαιολογημένα την στενοχωρούν. Μέσα όμως στην απαισιοδοξία της, βρίσκει και στοιχεία που δίνουν ελπίδα, θέτει ένα βασικό ζήτημα χρηματοδότησης με σκοπό την αξιοποίηση των φυσικών πόρων της περιοχής και προτείνει ως λύση την προσπάθεια των Γρεβενιωτών, ενωμένων για το καλό του τόπου τους. Πιο πριν κάνει και μια αξιόλογη παρατήρηση, ότι υπάρχουν πολλά φαινομενικά μικρά βήματα που μπορούν να γίνουν, τα οποία όμως θα βελτιώσουν τη ζωή μας.

Η επιστολή αυτή, επομένως, έχει παρατήρηση, συναίσθημα, συγκεκριμένα ζητήματα στα οποία παραδέχεται η επιστολογράφος ότι δεν έχει απάντηση, αλλά και προοπτική. Μια σύνθετη ματιά που συνήθως απουσιάζει από τον γραπτό και προφορικό λόγο στην πόλη μας, ο οποίος είναι είτε αμιγώς καταγγελτικός ή εντελώς απαισιόδοξος, είτε γενικόλογος. Γι’ αυτό και έχει κάνει μεγάλη εντύπωση στους αναγνώστες σας και συζητείται ίσως περισσότερο από οτιδήποτε άλλο έχει δημοσιεύσει η ιστοσελίδα σας τις τελευταίες ημέρες. Για τους ίδιους λόγους μπαίνω στη διαδικασία να απαντήσω στην επιστολή αυτή, και παρακαλώ να δημοσιεύσετε την απάντησή μου.

Η παρατήρηση που στενοχωρεί περισσότερο τον αναγνώστη (και γνώστη, αν ζει στα Γρεβενά) είναι ότι η πόλη έχει καταντήσει πόλη δημοσίων υπαλλήλων και συνταξιούχων. Προφανώς η συντάκτρια της επιστολής δεν έχει πρόθεση να αδικήσει προσπάθειες που γίνονται στον ιδιωτικό τομέα και που φέρνουν φακές ή τυρί σε καταστήματα σε όλη την Ελλάδα, επειδή παραθέτει μια γενική εικόνα, η οποία ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα. Συναφής είναι και η παρατήρησή της ότι δεν υπάρχουν θέσεις εργασίας, καθώς και ότι οι νέοι 20 και 30 ετών που φεύγουν από τα Γρεβενά δεν επιστρέφουν. Πρόκειται για ένα φαύλο κύκλο, καθώς η γήρανση και η μείωση του πληθυσμού μειώνουν και την οικονομική δραστηριότητα, άρα και τα κίνητρα παραμονής στα μέρη μας, που οδηγούν σε μεγαλύτερη φυγή, μεγαλύτερη μείωση της οικονομικής δραστηριότητας κ.ο.κ. Αντίστοιχα, δεν υπάρχει περιθώριο για ανάδειξη ταλέντων, όπως επισημαίνει η επιστολογράφος, καθώς τα ταλέντα αναδεικνύονται μόνο στο πλαίσιο μιας ζωντανής, ανταγωνιστικής αγοράς, όπου και μπορούν να ξεχωρίσουν.

Μικρά, καθημερινά ζητήματα, όπως η έλλειψη κατάλληλων χώρων για παιδιά και η έλλειψη διασκέδασης δεν διαφεύγουν της προσοχής της ανώνυμης συντάκτριας της επιστολής. Ούτε άλλα ζητήματα λειτουργικά της πόλης, το στήσιμό της γύρω από το αυτοκίνητο, ο τρόπος με τον οποίον έχει διαμορφωθεί το κέντρο της κ.λπ. Αυτά τα ζητήματα φαίνονται εκ πρώτης όψεως ασήμαντα, ωστόσο επηρεάζουν σημαντικά τη διάθεση να ζήσει κάποιος στα Γρεβενά και είναι από τους παράγοντες που ωθούν στη μετεγκατάσταση σε άλλες περιοχές, επομένως πολύ ορθά επισημαίνονται και αυτά από την επιστολογράφο.

Η συντάκτρια της επιστολής θα μπορούσε να σταματήσει εδώ και να μείνει με την ικανοποίηση ότι έδωσε μια καλή περιγραφή των Γρεβενών σήμερα. Όμως, προς τιμήν της, συνεχίζει, αναδεικνύοντας κάποια από τα πλεονεκτήματα του νομού μας. Πιο σημαντικό από αυτά, κατά την επιστολογράφο, είναι το νερό. Πράγματι, η αξιοποίηση του νερού θα μπορούσε να βελτιώσει σημαντικά την ποιότητα της ζωής στην πόλη. Ακόμη περισσότερο, όμως, το νερό μπορεί να αξιοποιηθεί για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας και για άρδευση. Και άλλα πλεονεκτήματα της περιοχής μας είναι πολύ σημαντικά. Η γεωγραφική της θέση στο κέντρο της Ελλάδας και η καλή οδική της σύνδεση με όλη τη Βόρειο Ελλάδα και, μετά την ολοκλήρωση του Ε-65, και με την υπόλοιπη χώρα, σημαίνει ότι κάθε προϊόν που παράγεται στα Γρεβενά μπορεί με σχετική ευκολία και με χαμηλό κόστος να μεταφερθεί σε κάθε άκρη της Ελλάδος. Το μοναδικό της υπέδαφος, το οποίο δίνει μοναδικές καλλιέργειες, η κτηνοτροφική παράδοση που οδηγεί στην παραγωγή προϊόντων εύγευστων αλλά και αγνών, όλα αυτά τα στοιχεία μπορούν να αξιοποιηθούν για να προκύψουν νέες επιχειρήσεις, νέες δουλειές, για να φέρουν τους νέους πίσω. Και, βέβαια, πολλές υποδομές των τελευταίων ετών, που αναγνωρίζει η επιστολογράφος, σημαίνουν ότι η όποια προσπάθεια για ανασυγκρότηση της πόλης και του νομού δεν θα ξεκινήσει από μηδενική βάση.

Η ανώνυμη επιστολογράφος επισημαίνει πολύ σωστά ότι όλα τα πλεονεκτήματα της πόλης και της περιοχής δεν μπορούν να αξιοποιηθούν εν μια νυκτί και ξαφνικά, σε μία ημέρα, τα Γρεβενά να αλλάξουν πρόσωπο. Προτρέπει, και πολύ σωστά, να ξεκινήσουμε με μικρές αλλαγές, οι οποίες θα έχουν ορατό αντίκτυπο στην καθημερινότητά μας. Η επισκευή των παιδικών χαρών που αναφέρεται ως ενδεικτικό παράδειγμα από την επιστολογράφο θα μοιράσει τόσα χαμόγελα σε παιδιά και γονείς που, όσο κι αν δεν θεωρείται κάποια σπουδαία καινοτομία ή δραματική αλλαγή, θα φέρει δυσανάλογα μεγάλη αισιοδοξία. Αλλά και όλοι οι άλλοι φυσικοί και ανθρώπινοι πόροι μπορούν να αξιοποιηθούν, ώστε η κατάσταση να ανατραπεί και σε λίγα χρόνια τα Γρεβενά να γίνουν η πόλη που μπορεί να μας ξανακερδίσει.

Το ερώτημα που θέτει η συντάκτρια της επιστολής είναι: με ποια χρήματα θα γίνουν αυτές οι αλλαγές; Η απάντηση είναι απλή: τα χρήματα προέρχονται είτε από κρατικούς πόρους, είτε από ιδιωτικές επενδύσεις. Η αξιοποίηση των κρατικών (και ενωσιακών πόρων) είναι δουλειά περισσότερο κυβερνητική. Αλλά η προσέλκυση ιδιωτικών κεφαλαίων μπορεί να γίνει από ανθρώπους με ιδέες και μεράκι, που μπορούν να αποδείξουν ότι μια επένδυση στην περιοχή θα είναι κερδοφόρα. Τα πλεονεκτήματα που έχει ο τόπος μας δεν έχουν αναδειχθεί, δεν είναι γνωστά, ώστε να προσελκύσουν επενδύσεις. Και οι άνθρωποι του τόπου μας, καταπονημένοι και απογοητευμένοι, δεν έχουν πείσει τους εαυτούς τους (πλην εξαιρέσεων) ότι μπορούν να αξιοποιήσουν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του τόπου και να κερδίσουν οικονομικά. Ίσως-ίσως κανείς δεν έχει μπει στη διαδικασία να αναλύσει ποιες ακριβώς επενδύσεις αντιστοιχούν στα πλεονεκτήματα της περιοχής, πώς θα καταστεί ελκυστική τουριστικά, πώς θα αξιοποιήσει τις ιδιαίτερες καλλιέργειές της (τα μανιτάρια της περιοχής είναι ξακουστά - πιστεύουμε ότι έχουμε αξιοποιήσει όσο πρέπει τη φήμη τους;), πώς θα οδηγηθεί ακόμη και σε βιομηχανική παραγωγή ή, τουλάχιστον, παραγωγή ενέργειας που θα φέρει έσοδα και δουλειές για τον τόπο. Η επιστολή που δημοσιεύσατε πρωτοχρονιάτικα ίσως να είναι και η ιδανική αφορμή για να ξεκινήσει ένας τέτοιος διάλογος.

Και, φυσικά, η προτροπή της επιστολογράφου να αναλάβουμε οι ίδιοι τις τύχες μας, είναι η καλύτερη κατάληξη και το δυνατότερο μήνυμα που θα μπορούσε να προσφέρει για την καινούργια χρονιά. Μακάρι η πρόσκλησή της να εισακουσθεί. Καιρός είναι να συνειδητοποιήσουμε τι μπορούμε να κάνουμε και να το σχεδιάσουμε.

Κάθε ευτυχία για το 2023 και κάθε επιτυχία και χαρά για τις Γρεβενιώτισσες και τους Γρεβενιώτες και, ειδικά, για τους αναγνώστες σας! 

Με εκτίμηση,

Αθανάσιος Τσιούρας